Mụn trứng cá không chỉ là nỗi ám ảnh của tuổi dậy thì mà còn là vấn đề nhiều nam giới trưởng thành gặp phải. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhưng ít ai để ý chính là rối loạn nội tiết tố nam. Khi hormone testosterone trong cơ thể mất cân bằng, tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, dẫn đến mụn viêm, mụn bọc hoặc mụn ẩn kéo dài. Vậy rối loạn nội tiết tố nam gây mụn như thế nào, dấu hiệu nhận biết ra sao và đâu là cách điều trị hiệu quả? Cùng khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây!
Mụn nội tiết ở nam là gì?
Mụn nội tiết ở nam là loại mụn trứng cá do sự thay đổi nội tiết tố, chủ yếu là sự gia tăng hormone testosterone, gây tăng tiết bã nhờn và bít tắc lỗ chân lông. Tình trạng này phổ biến ở tuổi dậy thì nhưng cũng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi do các yếu tố như stress, chế độ ăn uống không hợp lý và rối loạn giấc ngủ. Mụn có thể biểu hiện dưới dạng mụn viêm, mụn mủ, mụn bọc, mụn nang, thường xuất hiện ở mặt, lưng, ngực và có thể gây đau nhức.
Tại sao rối loạn nội tiết tố nam gây mụn?
Rối loạn nội tiết tố nam là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra mụn, đặc biệt khi nồng độ hormone androgen tăng cao bất thường. Sự thay đổi này kích thích tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, khiến da tiết ra nhiều dầu thừa hơn bình thường. Khi lượng dầu này kết hợp với tế bào chết, vi khuẩn và bụi bẩn, chúng dễ dàng làm tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và hình thành các loại mụn viêm, mụn mủ hoặc mụn trứng cá.
Về cơ chế, hormone androgen làm tăng tiết bã nhờn, khiến da luôn trong tình trạng nhờn dính. Dầu thừa này nếu không được làm sạch thường xuyên sẽ tích tụ cùng tế bào chết và bụi bẩn, dẫn đến bít tắc lỗ chân lông. Khi lỗ chân lông bị bịt kín, vi khuẩn C.acnes có cơ hội phát triển mạnh, gây ra tình trạng viêm nhiễm, sưng đỏ và đau rát.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rối loạn nội tiết tố nam. Ở tuổi dậy thì, sự gia tăng mạnh mẽ của hormone testosterone là yếu tố chính gây mụn nội tiết, đặc biệt tại các vùng da nhiều tuyến bã nhờn như trán, mũi, lưng và ngực. Căng thẳng kéo dài cũng là tác nhân làm mất cân bằng hormone, khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, chế độ sinh hoạt thiếu khoa học đều có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố. Trong một số trường hợp, yếu tố di truyền hoặc các bệnh lý liên quan đến tuyến yên, tinh hoàn cũng góp phần làm hormone mất cân bằng, từ đó dẫn đến mụn nội tiết.
Cách điều trị và ngăn ngừa mụn nội tiết ở nam giới
Để điều trị mụn nội tiết ở nam giới hiệu quả, cần kết hợp đồng thời thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống, chăm sóc da đúng cách và thăm khám bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết. Việc tác động toàn diện từ bên trong lẫn bên ngoài sẽ giúp cân bằng nội tiết tố, giảm tiết bã nhờn và ngăn ngừa mụn tái phát lâu dài.
Thay đổi lối sống là bước quan trọng đầu tiên. Nam giới nên ngủ đủ giấc và đúng giờ, bởi giấc ngủ giúp cơ thể ổn định hormone và phục hồi làn da. Đồng thời, cần giảm căng thẳng, tránh thức khuya và duy trì các hoạt động thể dục thể thao nhẹ nhàng như chạy bộ, yoga hoặc bơi lội để tăng cường lưu thông máu và giảm stress. Ngoài ra, nên hạn chế rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích, vì chúng có thể khiến hormone bị rối loạn và làm mụn nặng hơn.
Bên cạnh đó, việc điều chỉnh chế độ ăn uống đóng vai trò rất lớn trong kiểm soát mụn nội tiết. Bạn nên hạn chế các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như bánh kẹo, nước ngọt, soda, cũng như đồ ăn chiên xào, cay nóng và thực phẩm từ sữa vì chúng có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn. Thay vào đó, hãy tăng cường rau xanh, trái cây, các loại hạt, đậu và thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, dầu ô liu để hỗ trợ kháng viêm tự nhiên cho da. Bổ sung thực phẩm chứa kẽm, vitamin A, C, E và uống đủ nước cũng giúp da khỏe mạnh và giảm hình thành mụn.
Song song với đó, chăm sóc da đúng cách là yếu tố không thể bỏ qua. Nên rửa mặt 2 lần mỗi ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ có chứa axit salicylic hoặc benzoyl peroxide để làm sạch sâu và kiểm soát dầu nhờn. Tuyệt đối không tự ý nặn mụn, vì điều này có thể gây viêm nhiễm, để lại sẹo và làm lan mụn sang vùng khác. Nếu có thể, bạn nên sử dụng retinoid tại chỗ để thúc đẩy quá trình tái tạo da, tuy nhiên cần bắt đầu từ từ để tránh kích ứng.
Rối loạn nội tiết tố nam gây mụn là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm và điều chỉnh đúng cách. Bên cạnh việc duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng, nam giới nên thăm khám bác sĩ da liễu để xác định nguyên nhân cụ thể và được hướng dẫn điều trị phù hợp. Kiểm soát tốt nội tiết tố không chỉ giúp da sạch mụn, sáng khỏe mà còn cải thiện sức khỏe toàn thân và phong độ nam giới.
