Mụn ở quai hàm thường xuất hiện thành cụm, sưng đau và có xu hướng kéo dài, tái đi tái lại nhiều lần. Đây là vị trí mụn có liên quan mật thiết đến nội tiết tố và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Cùng Phòng khám da liễu LG khám phá nguyên nhân gây mụn ở quai hàm và cách điều trị hiệu quả để kiểm soát mụn từ gốc, ngăn ngừa tình trạng tái phát.
Mụn nội tiết ở quai hàm là gì?
Mụn nội tiết ở quai hàm là một dạng mụn trứng cá hình thành do sự mất cân bằng hormone trong cơ thể, thường xuất hiện tập trung ở vùng cằm, quai hàm và đôi khi lan xuống cổ. Loại mụn này có xu hướng viêm, sưng đỏ, dễ tái phát và khó điều trị dứt điểm nếu không xử lý đúng cách.
Tình trạng này phổ biến ở nữ giới, đặc biệt trong các giai đoạn hormone thay đổi mạnh như:
- Tuổi dậy thì
- Trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt
- Thai kỳ
- Tiền mãn kinh
Ngoài ra, mụn nội tiết ở quai hàm cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe liên quan đến nội tiết điển hình là hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Khi hormone androgen (hormone sinh dục nam) tăng cao bất thường, tuyến dầu hoạt động mạnh hơn, dễ gây bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn.
Đặc trưng của mụn 2 bên quai hàm
Mụn xuất hiện ở vùng quai hàm thường là dạng mụn viêm như sẩn đỏ, mụn mủ với mức độ từ nhẹ đến trung bình. Kèm theo đó có thể xuất hiện các loại mụn không viêm như mụn ẩn hoặc vi nhân (microcysts). Các nốt mụn thường nổi thành cụm, kích thước lớn, gây đau và khó chịu. Khu vực quai hàm cũng là một trong những vị trí dễ nổi mụn nhất trên gương mặt, tương tự như vùng chữ T, do tuyến bã nhờn hoạt động mạnh và tiết dầu nhiều.
Đặc điểm của mụn vùng này là cứng, có thể có nhân hoặc không, dễ viêm nhiễm do chứa nhiều dịch mủ và vi khuẩn. Nhiều trường hợp còn xuất hiện mụn nang, mụn bọc có kích thước lớn, tạo tổn thương sâu và dễ để lại sẹo lõm, sẹo lồi nếu không được xử lý đúng cách. Mụn ở quai hàm không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn dễ tái phát và khó điều trị dứt điểm.
Ngoài ra, tình trạng tăng sắc tố sau viêm (thâm mụn) là vấn đề phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ trưởng thành, trong đó có khoảng 20% có nguy cơ hình thành sẹo sau mụn. Do đó, việc điều trị mụn quai hàm cần được thực hiện sớm và đúng phác đồ để hạn chế biến chứng về sau.
Nguyên nhân gây mụn ở cằm và quai hàm
Theo các bác sĩ và chuyên gia da liễu, mụn ở quai hàm có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số yếu tố chính bao gồm:
- Tuyến bã nhờn hoạt động quá mức: Khu vực cằm và quai hàm có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Khi dầu thừa tiết ra quá nhiều, da dễ bị bít tắc lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây mụn Propionibacterium acnes phát triển. Loại vi khuẩn này sinh sôi trong môi trường yếm khí, gây viêm và hình thành mụn, nhất là ở những người có làn da dầu hoặc hỗn hợp thiên dầu.
- Vệ sinh da chưa đúng cách: Việc không tẩy trang hoặc làm sạch da kỹ sau khi dùng mỹ phẩm, trang điểm hay tiếp xúc với khói bụi sẽ khiến bụi bẩn và bã nhờn tích tụ, làm giảm khả năng tự bảo vệ của da. Đây là nguyên nhân khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập, gây viêm và nổi mụn. Do đó, cần tẩy trang và rửa mặt đúng cách với sản phẩm phù hợp loại da.
- Bỏ qua kem chống nắng: Khi da không được bảo vệ trước tia UV, dễ bị tổn thương và yếu đi. Lâu ngày, ánh nắng mặt trời có thể khiến da xuất hiện thâm, nám, mụn và không đều màu. Việc dùng kem chống nắng mỗi ngày là điều cần thiết để giữ da khoẻ và ngăn ngừa các vấn đề về da.
- Thiếu độ ẩm cho da: Da thiếu ẩm thường có xu hướng tiết nhiều dầu hơn để bù lại, từ đó tăng nguy cơ hình thành mụn. Dù da dầu hay da khô, bạn vẫn nên dùng kem dưỡng ẩm phù hợp để cân bằng độ ẩm cho da.
- Rối loạn nội tiết tố: Sự thay đổi nội tiết như trong tuổi dậy thì, kỳ kinh nguyệt, thai kỳ, tiền mãn kinh hoặc mãn kinh có thể kích thích tuyến dầu hoạt động mạnh hơn, gây ra mụn. Đây là nguyên nhân thường gặp ở nữ giới và cần theo dõi kỹ lưỡng để điều trị đúng cách.
- Một số bệnh lý phụ khoa: Mụn quanh quai hàm đôi khi là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề phụ khoa như viêm cổ tử cung, hội chứng buồng trứng đa nang, viêm lộ tuyến hoặc nhiễm nấm. Trong những trường hợp này, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để xác định rõ nguyên nhân và điều trị sớm.
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Chế độ ăn uống nhiều đường, cay nóng, dầu mỡ, thức khuya, sử dụng rượu, bia, thuốc lá, cà phê quá mức; hoặc việc chạm tay lên mặt thường xuyên cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ nổi mụn. Ngoài ra, các vật dụng tiếp xúc với da mặt như khẩu trang, mũ bảo hiểm nếu không được vệ sinh thường xuyên cũng có thể khiến da bị kích ứng và nổi mụn.
Mụn ở quai hàm có nguy hiểm không?
Về bản chất, mụn ở quai hàm không nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nhiều người có tâm lý chủ quan, cho rằng mụn sẽ tự hết và bỏ qua việc chăm sóc hoặc điều trị da phù hợp. Điều này khiến tình trạng mụn dễ trở nên nghiêm trọng hơn lan rộng, viêm nặng, dễ tái phát và khó kiểm soát.
Đặc biệt, mụn ở quai hàm thường là mụn viêm, mụn bọc, dễ sưng đỏ và gây đau nhức. Nếu tự ý nặn mụn tại nhà, bạn có thể khiến da bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn lan sang vùng da lân cận. Ở mức độ nhẹ, mụn có thể để lại vết thâm hoặc sẹo lõm, sẹo lồi. Ở mức độ nặng, dịch mủ có thể gây viêm lan rộng, thậm chí trong những trường hợp hiếm dẫn đến nhiễm trùng máu nếu vi khuẩn xâm nhập vào hệ tuần hoàn.
Do đó, các bác sĩ da liễu khuyến cáo không nên tự xử lý mụn tại nhà. Thay vào đó, bạn nên đến phòng khám trị mụn hoặc cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, xác định nguyên nhân và có phác đồ điều trị phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài cho làn da.
Những cách điều trị mụn mọc ở quai hàm hiệu quả
Việc điều trị mụn ở quai hàm hiệu quả cần dựa trên nguyên nhân gây mụn, tình trạng da và mức độ viêm nhiễm.
Chữa mụn mọc ở quai hàm đơn giản tại nhà
Nếu mụn ở mức độ nhẹ và mới hình thành, bạn có thể áp dụng một số phương pháp tự nhiên tại nhà để hỗ trợ giảm sưng, ngừa viêm. Tuy nhiên, những cách này chỉ phù hợp với mụn nhỏ, chưa có nhân hoặc chưa viêm nặng. Dưới đây là một số gợi ý bạn có thể tham khảo:
- Chườm đá lạnh: Đá lạnh giúp co mạch, giảm viêm và giảm đau tạm thời. Bạn chỉ cần bọc một viên đá trong khăn mềm, chườm nhẹ lên vùng mụn trong khoảng 2–3 phút. Tránh áp trực tiếp đá lên da để không gây bỏng lạnh hay kích ứng.
- Mật ong nguyên chất: Mật ong có tính kháng khuẩn và chống viêm tự nhiên. Thoa một lớp mỏng mật ong lên vùng da bị mụn trong 15 phút, sau đó rửa sạch bằng nước ấm. Thực hiện 2–3 lần mỗi tuần để hỗ trợ làm dịu nốt mụn và giảm sưng.
- Nghệ tươi: Hoạt chất curcumin trong nghệ giúp kháng viêm, khử khuẩn và hỗ trợ làm mờ vết thâm sau mụn. Bạn có thể thoa nước cốt nghệ lên vùng mụn hoặc kết hợp với sữa chua không đường làm mặt nạ. Giữ khoảng 15–20 phút rồi rửa lại bằng nước mát.
- Nha đam (lô hội): Gel nha đam giúp làm dịu da, cấp ẩm và hỗ trợ cải thiện tình trạng mụn. Lọc phần thịt nha đam, xay nhuyễn, sau đó đắp lên vùng da mụn trong 20 phút rồi rửa sạch. Có thể thực hiện 3–4 lần mỗi tuần.
- Nước cốt rau má: Rau má có tác dụng làm mát, phục hồi da và hỗ trợ giảm mụn hiệu quả. Sau khi rửa mặt sạch, bạn thấm nước cốt rau má vào bông và thoa lên vùng da mụn trong 10–15 phút. Nên áp dụng 2–3 lần mỗi tuần để da hồi phục tốt hơn.
Điều trị mụn ở quai hàm bằng thuốc Tây y
Với những trường hợp mụn ở quai hàm thuộc nhóm mụn viêm, mụn bọc, lan rộng hoặc liên quan đến nội tiết, bác sĩ da liễu thường chỉ định dùng thuốc để kiểm soát tình trạng viêm và ngăn ngừa mụn tái phát. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn chuyên môn để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế rủi ro.
1. Thuốc bôi ngoài da
Một số hoạt chất thường được bác sĩ kê toa:
- Benzoyl Peroxide: Có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm viêm hiệu quả.
- Salicylic Acid: Hỗ trợ làm sạch lỗ chân lông, giảm bít tắc và tẩy tế bào chết nhẹ nhàng.
- Retinoids (Tretinoin, Adapalene…): Điều chỉnh sự phát triển của tế bào da, giúp làm mờ mụn và ngừa hình thành nhân mụn mới.
Những loại thuốc bôi này phù hợp với mụn viêm nhẹ đến trung bình, cần dùng đều đặn để đạt kết quả rõ rệt.
2. Thuốc uống điều trị toàn thân
Với mụn viêm nặng, tái phát hoặc liên quan đến yếu tố nội tiết, bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc uống:
- Kháng sinh đường uống: Giúp kiểm soát viêm nhiễm, thường dùng ngắn hạn để tránh kháng thuốc.
- Isotretinoin: Dành cho mụn nặng, mụn nang. Thuốc này có hiệu quả cao nhưng cần theo dõi chặt chẽ vì dễ gây tác dụng phụ như khô da, khô môi, rối loạn lipid máu.
- Thuốc điều chỉnh nội tiết tố: Phù hợp với nữ giới bị mụn do rối loạn hormone ví dụ như spironolactone, thuốc tránh thai chứa estrogen/progestin. Những loại thuốc này giúp kiểm soát hoạt động tuyến bã nhờn và ổn định nội tiết.
Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc trị mụn mà chưa thăm khám, tuân thủ đúng liều lượng, hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi phản ứng cơ thể và kiên trì kết hợp chăm sóc da để đạt hiệu quả tối ưu.
Trị mụn 2 bên quai hàm bằng phương pháp hiện đại
Khi mụn ở quai hàm kéo dài, tái phát nhiều lần hoặc không đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị tại nhà và thuốc, bạn nên cân nhắc lựa chọn các phương pháp điều trị chuyên sâu bằng công nghệ cao tại cơ sở y tế hoặc phòng khám da liễu uy tín. Những phương pháp này mang lại hiệu quả nhanh, an toàn và giúp giảm nguy cơ để lại sẹo.
Một số công nghệ trị mụn hiện đại được áp dụng hiện nay:
- Lấy nhân mụn Y khoa: Thực hiện bởi kỹ thuật viên hoặc bác sĩ được đào tạo chuyên sâu, sử dụng dụng cụ vô trùng để lấy sạch nhân mụn, hạn chế viêm nhiễm và hỗ trợ da phục hồi nhanh hơn.
- Chiếu ánh sáng sinh học (Blue Light): Ánh sáng xanh có khả năng tiêu diệt vi khuẩn P. acnes gây mụn, đồng thời giảm viêm và hỗ trợ tái tạo làn da. Phù hợp với mụn viêm, mụn mủ mức độ trung bình.
- Liệu pháp IPL hoặc Laser: Công nghệ ánh sáng xung (IPL) hoặc laser hiện đại tác động sâu vào lớp trung bì, giúp kiểm soát tuyến bã nhờn, làm dịu viêm và kích thích da tái tạo. Đây là giải pháp hiệu quả cho tình trạng mụn kéo dài, khó kiểm soát.
- Peel da trị mụn: Sử dụng các loại axit như salicylic acid, glycolic acid hoặc retinoic acid để loại bỏ tế bào chết, làm sạch bề mặt da và lỗ chân lông. Peel da hỗ trợ đẩy cồi mụn nhanh, kháng viêm và giảm thâm rõ rệt nếu thực hiện đúng cách.
Phương pháp hiện đại trị mụn hiệu quả nhanh, kiểm soát tốt viêm và tái phát, hạn chế tác dụng phụ, không gây tổn thương da nếu thực hiện đúng quy trình.
Thực phẩm hỗ trợ giảm mụn nội tiết ở quai hàm hiệu quả
Bên cạnh việc chăm sóc da từ bên ngoài, điều chỉnh chế độ ăn uống là một phần quan trọng giúp cân bằng nội tiết tố và cải thiện tình trạng mụn ở quai hàm. Dưới đây là những nhóm thực phẩm bạn nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày để hỗ trợ điều trị mụn từ bên trong:
1. Chất béo lành mạnh
Những chất béo tốt giúp cân bằng hormone và nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh:
- Dầu oliu
- Dầu dừa nguyên chất
- Quả bơ
- Cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích)
2. Rau họ cải
Các loại rau này chứa hoạt chất hỗ trợ đào thải hormone dư thừa, giúp cân bằng nội tiết:
- Cải xoăn
- Súp lơ trắng
- Cải bó xôi
- Bắp cải
3. Thực phẩm giàu Omega-3
Omega-3 có đặc tính chống viêm, giúp ổn định hormone và hỗ trợ làm dịu tình trạng mụn:
- Hạt chia
- Hạt lanh
- Quả óc chó
- Cá hồi (cũng thuộc nhóm này)
4. Vitamin nhóm B
Vitamin B (đặc biệt là B6) giúp điều hòa nội tiết và hỗ trợ chức năng gan – cơ quan quan trọng trong việc lọc bỏ độc tố:
- Khoai lang
- Khoai mỡ
- Các loại rau xanh đậm như cải bó xôi, rau chân vịt
5. Ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu không chứa gluten
Ngũ cốc nguyên hạt giàu chất xơ, giúp kiểm soát đường huyết và ổn định hormone. Nên ưu tiên:
- Gạo lứt
- Yến mạch nguyên chất
- Hạt kê
- Các loại đậu (đậu lăng, đậu đỏ, đậu nành lên men)
Lưu ý để phòng ngừa và điều trị mụn ở quai hàm hiệu quả
Để kiểm soát mụn quai hàm và hạn chế nguy cơ tái phát, bạn cần kết hợp giữa điều trị đúng cách và duy trì thói quen chăm sóc da khoa học. Dưới đây là những điều cần lưu ý:
- Làm sạch da đúng cách: Rửa mặt 2 lần mỗi ngày bằng sản phẩm phù hợp giúp loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và vi khuẩn tích tụ trên da. Làm sạch kỹ vùng cằm và quai hàm – nơi dễ bít tắc lỗ chân lông dẫn đến mụn.
- Tẩy tế bào chết định kỳ: Thực hiện tẩy tế bào chết 1–2 lần mỗi tuần để loại bỏ lớp sừng, dầu và bụi bẩn tích tụ. Điều này giúp da thông thoáng hơn và hỗ trợ hấp thụ tốt các sản phẩm điều trị mụn.
- Tránh chạm tay lên mặt và tự ý nặn mụn: Thói quen đưa tay lên mặt hoặc nặn mụn không đúng cách có thể khiến vi khuẩn lan rộng, làm mụn viêm nặng hơn và để lại sẹo. Tốt nhất nên để mụn được xử lý bởi chuyên viên da liễu tại cơ sở uy tín.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ngủ đủ giấc, ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ nước, hạn chế đồ ngọt, cay nóng, dầu mỡ, tập thể dục đều đặn và kiểm soát căng thẳng giúp cải thiện nội tiết và sức khỏe làn da.
- Giữ vệ sinh vật dụng cá nhân tiếp xúc với da mặt: Khăn mặt, vỏ gối, ga giường nếu không được giặt sạch thường xuyên có thể tích tụ vi khuẩn và bụi bẩn, làm tăng nguy cơ nổi mụn. Nên thay và giặt định kỳ các vật dụng này để hỗ trợ da luôn sạch và khỏe.
Mụn ở quai hàm là dấu hiệu cảnh báo làn da đang bị ảnh hưởng từ bên trong như rối loạn nội tiết hoặc căng thẳng kéo dài. Việc điều trị không chỉ dừng lại ở bôi ngoài da mà còn cần phối hợp chăm sóc tổng thể. Phòng khám da liễu LG cung cấp các liệu trình điều trị mụn ở quai hàm chuyên sâu, cá nhân hóa theo từng nguyên nhân giúp bạn lấy lại làn da sạch mụn, khỏe mạnh và tự tin.
